Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası

Türk Medeni Kanunu madde 163'de hayat bulan haysiyetsiz hayat sürme sebebiyle boşanma davası, toplumun şeref, haysiyet, namus gibi değerlerine aykırı yani haysiyetsiz hayat sürene kadar eşi tarafından açılabilecek davadır. Davada davacının, bu hayatı nedeniyle davalı ile yaşaması kendisinden beklenemeyecek ağırlıkta olmalıdır.

Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası

Haysiyetsiz Hayat Sürme Nedir?

Haysiyetsiz hayat sürme ile kastedilen, toplumun ahlaki nitelemelerine göre şeref, haysiyet, namus, gibi kavramlara aykırı şekilde yaşamaktır. Soyut kavramlar olmaları nedeniyle her olayın ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak genel kabulle, toplumca kabul edilmeyen çalışma hayatı(genelev işletmek gibi) ya da uyuşturucu bağımlısı olmak, kumarbazlık, eşi dışındaki erkeklerle düşüp kalkmak, gibi özellikler haysiyetsiz hayat sürme olarak belirtilmektedir. Haysiyetsiz hayatın var olup olmadığına hakim vicdanen karar verecektir. Davacı tarafa düşen, eşinin hayatının toplumun şeref, haysiyet, namus, onur ve şeref gibi kavramlarına aykırı olduğunu ortaya koymaktır.

Yasadaki Yeri

Haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanma Türk Medeni Kanunu’nun ikinci bölümünde, boşanma sebepleri başlığı altında ve 163’üncü maddede düzenenmiştir. Anılı madde, hem suç işleme nedeniyle boşanmayı hem de haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanmayı düzenlemiştir. Maddenin yazımızla ilgili metni şu şekildedir:

Eşlerden biri … haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.

Unsurları

Yasamız, özel boşanma sebepleri arasında sayılan haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanma ile suç işleme nedeniyle boşanmayı aynı maddede düzenlemiştir. Madde metnine göre eşlerden birisi haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu duruma neden olan eş ile yaşamak diğer eşten beklenemez hal alırsa, diğer eş süreye bağlı olmaksızın boşanma davası açabilir. Madde metninden de açıkça anlaşılacağı üzere haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanma davasının şartları şu şekildedir:

  1. Eşlerden biri haysiyetsiz hayat sürüyor olmalıdır,
  2. Bu durum nedeniyle diğer eşten birlikte yaşamın beklenememesi gereklidir.

Öncelikle dava açılacak eşin haysiyetsiz hayat sürüyor olması gereklidir. Yukarıda belirtildiği üzere haysiyetsiz hayat, toplumun namus, ahlak, şeref, haysiyet gibi değerlerine aykırı yaşamdır.

Haysiyetsiz Hayat Sürme Sürekli Olmalıdır

Dikkat edilmesi gereken önemli bir husus, haysiyetsiz hayat sürmenin süreklilik arzetmesi gerekliliğidir. Bir defa kumar oynanmasının, haysiyetsiz hayat sürme olarak ortaya konması mümkün olmayacaktır. Haysiyetsiz hayat sürme çoğunlukla eşin başka kişiler ile ilişki içerisinde olması halinde ortaya çıkmaktadır. Bu halde dikkat edilmesi gereken, yaşanan bu halin süreklilik arz ediyor olup olmamasıdır. Sürekli ise madde kapsamında değerlendirilebilecekken, tek seferlik bir ilişkide süreklilik unsurunun bulunmuyor oluşu nedeniyle dava reddedilecektir.

Ortak Yaşamın Mümkün Olmaması

Ayrıca iddia olunan durum sebebiyle, bu işle yaşamak diğer eşten beklenememelidir. Affetmenin, haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanma davası açılmasında önemi bulunmamaktadır. Ancak yorumla, ortak hayatın devam edebildiği savı ortaya konabilir.

Zina ile Farkları

Zina nedeniyle boşanma davası konusunda ayrıntılı açıklandığı üzere zina eşin, bir başka kişi ile cinsel ilişki yaşamasıdır. Mutlak boşanma nedeni olması nedeniyle zinanın ispatı halinde hakim boşanmaya karar verecektir. Zinanın sürekli olması da temelde haysiyetsiz hayat sürmedir ancak zina mutlak boşanma nedeni iken haysiyetsiz hayat sürme mutlak boşanma nedeni değildir. Zira haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanma davasında, haysiyetsiz hayat sürmenin diğer eş için birlikte yaşamı mümkün kılmaması da gereklidir. Dolayısıyla ispat edilmesi gereken iki husus vardır. Ancak zinada ispatı gereken tek husus vardır.

Eğer zinanın varlığı biliniyor ancak ispatta çekinceler varsa dava terditli açılıp, zina nedeniyle boşanmanın gerçekleşmemesi halinde haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boşanma talep edilebilir. Hatta bunun da gerçekleşmemesi halinde genel boşanma nedeni(evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanma davası) ile boşanmaya karar verilmesi de istenebilir. Dilekçelerde “ve”, “veya” bağlaçlarına dikkat etmek gereklidir. Bazı durumda aynı anda birden çok dava hali oluşturulabilir.

Affetme

Yasa koyucu, zina, hayata kast ve pek kötü veya onur kırıcı davranışın aksine haysiyetsiz hayat sürmede affetme ile ilgili özel bir düzenlemeye gitmemiştir. Bu nedenle eşinin haysiyetsiz hayat sürmesini affeden eşin buna dayalı boşanma davası açamayacağını söylemek doğru olmayacaktır. Ancak, açılacak boşanma davasında davalı eş, haysiyetsiz hayat sürmenin varlığının kabulü halinde dahi affedilmiş olması nedeniyle boşanmaya karar verilemeyeceğini ileri sürebilir. Zira affetmenin, haysiyetsiz hayat sürmenin birlikte yaşamaya engel teşkil etmediğini ortaya koyduğunu belirtebilir.

Hak Düşürücü Süre

Yasa koyucu haysiyetsiz hayat sürme halinde açılacak boşanma davası için hak düşürücü bir süre belirlememiştir. Dolayısıyla eş, haysiyetsiz hayat süren eşe karşı dilediği zaman boşanma davası açabilecektir. Ancak dürüstlük kuralı gereği davanın, öğrenmeden itibaren kabul edilebilir bir sürede açılmış olması gerekecektir.

Yetkili ve Görevli Mahkeme

Boşanma davası ile ilgili bilgilerin yer aldığı yazıda da bahsedildiği üzere haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle açılacak davada yetkili mahkeme, eşlerin ikametgaları ya da beraber şekilde son 6 ayda yaşadıkları yer mahkemesidir. Davada görevli mahkeme ise aile mahkemesidir.

Haysiyetsiz Hayat Sürme Davasında Çocuğun Velayeti

Haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle ile açılacak boşanma davası kabul edilirse ortak çocuğun velayetinin, haysiyetsiz hayat süren eşe verilmemesi beklenir. Zira hakim velayete ilişkin kararını, çocuğun üstün yararını gözeterek vermek zorundadır. Çocuğun, toplumun en temel değerlerine aykırı şekilde yaşayan birisine bırakılmasının ve dolayısıyla velayetinin bu kişiye verilmesinin, çocuğun özellikle psikolojik gelişimine ve ahlaki değerlerinin oluşmasına zarar vereceği şüphesizdir.

Davanın Avukat ile Takibi

Özel boşanma nedeni olarak düzenlenmiş olsa da nitelikleri itibariyle haysiyetsiz hayat sürmeye dayalı boşanma davası, evlilik birliğinin temelinden sarsılması nedeniyle boşanma davasına oldukça benzemektedir. Çekişmeli dava olması nedeniyle birçok ayrıntıdan ve dikkat edilmesi gereken usuli sürelerden oluşan bu türdeki bir davanın hukuki bilgi eksikliği nedeniyle reddedilmesi ve dolayısıyla mağduriyet yaşanmaması için davanın bir avukat ile takibi faydalı olacaktır. Ancak mevzuatımızda bu türdeki davaların mutlaka avukat ile takip edilmesi gerektiğine yönelik bir düzenleme bulunmaması nedeniyle, hukuki bilgisi yeterli olan kişinin davasını kendi başına açması ve takip etmesine engel bir durum yoktur.

Sık Sorulan Sorular

Eşin İnternet'te başkaları ile sürekli olarak görüşmesi, haysiyetsiz hayat sürmenin ispatı için tek başına yeterli değildir.

Eşin telefonda başka bir erkekle tek seferlik konuşması, yasanın aradığı süreklilik şartını karşılamadığı için haysiyetsiz hayat sürme olarak değerlendirilemez. Ancak bir çekişme olarak ileri sürülebilir.

Affetme, affetme anından önceki olaylar için söz konusu olabilir. Dolayısıyla eşini affeden kişi, affetme anından önceki haysiyetsiz hayatını ve ilgili davranışlarını affetmiş sayılır.

Kaynakça:

  • Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2014/3225 E., 2014/15341 K, 03.07.2014
  • Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2011/1829 E., 2011/23825 K, 28.12.2011
Kategori: Aile Hukuku
Yazar: Avukat Erdem Akçay

Yorumlar

  • Yaren G* diyor ki:

    Haysiyetsiz hayat sürenin bu davranışında eşinin etkisi varsa, eşi bu sebebe dayanarak boşananamalıdır. Aksi halde hakkın kötüye kullanımı olur.

  • Filiz E**** diyor ki:

    Haysiyetsiz hayat sürmenin sebebi de araştırılmalı bence. Ya eşi yüzünden bu yola düşmüşse? Suçun kimde olduğu da davada önemli olmalı.

    • Avukat Erdem Akçay diyor ki:

      Belirttiğiniz durumda davalı karşı dava açarak haklılığını, kusurun aslında davacıda olduğunu ileri sürebilir.

Konu Hakkında Yorum Yapabilirsiniz

Lütfen Dikkat: Form aracılığı ile "Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davası" hakkındaki değerlendirmelerinizi, eklemelerinizi, önerilerinizi ya da yorumlarınızı iletebilirsiniz. Sorularınız için iletişim sayfasını kullanınız.