TCK madde 74 – Dava veya Cezanın Düşmesinin Etkisi

TCK madde 74, dava ve cezanın düşmesinin ortaya çıkarabileceği sonuçlarla ilgili düzenlemeler içermektedir. Sanığın veya hükümlünün ölümü, af, dava zamanaşımı, ceza zamanaşımı, şikayetten vazgeçme, uzlaşma ve önödeme kurumları TCK 74 ile ilgilidir. Ancak TCK 74/1 sadece genel af, özel af ve şikayetten vazgeçmeye ilişkin olarak bir düzenleme getirmiştir. Fıkrada TCK madde 65 – Af, TCK madde 73 – Şikayetten Vazgeçme hallerinin müsadere olunacak şeylerin(kazanç veya eşya müsaderesi) veya ödenen adli para cezasının geri alınmasına imkan tanımadığı belirtilmektedir. Dava veya cezanın düşmesine sebep diğer kurumların müsadereye etkisi, kurumların yer aldığı TCK ya da CMK maddelerinde ayrıca belirtilmiştir.

TCK’nın “Dava ve Cezanın Düşürülmesi” başlıklı başlıklı Dördüncü Bölümü uzlaşmayı kapsamamaktadır. Dolayısıyla uzlaşma ile ilgili düzenlemeler için CMK madde 253 ve devamına bakmak gereklidir. Bu nedenle TCK 74/2 hükmü uzlaşmayı içermemektedir. TCK madde 74/2’ye göre kamu davasının düşmesi, malların geri alınması ve suç nedeniyle oluşan zararın tazmini için açılan kişisel hak davası etkilemeyecektir. Yani genel af nedeniyle kamu davasının düşmesi, oluşan zararın tazmininin istendiği hukuk mahkemesindeki davayı etkilemeyecek, tazminat davasına devam edilecektir.

TCK 74/3 ise cezanın düşmesinin şahsi haklar, tazminat ve yargılama giderlerine ilişkin hükümleri etkilemeyeceğini belirlemektedir. Ceza zamanaşımı nedeniyle cezanın infazı mümkün olmamasa da sayılan konularda ilgili hak ve sorumluluklar devam edecektir. Ancak genel af halinde yargılama giderinin de istenemeyeceği ayrıca belirtilmektedir.

TCK 74

Dava veya cezanın düşmesinin etkisi
Madde 74- (1) Genel af, özel af ve şikayetten vazgeçme, müsadere olunan şeylerin veya ödenen adlî para cezasının geri alınmasını gerektirmez.
(2) Kamu davasının düşmesi, malların geri alınması ve uğranılan zararın tazmini için açılan şahsi hak davasını etkilemez.
(3) Cezanın düşmesi şahsi haklar, tazminat ve yargılama giderlerine ilişkin hükümleri etkilemez. Ancak, genel af halinde yargılama giderleri de istenemez.

TCK 74 Emsal Yargıtay Kararı

“TCK’nın 74/1. maddesinde ödenen adli para cezalarının geri alınamayacağı durumların, kanun koyucu tarafından genel af, özel af ve şikayetten vazgeçme halleri olarak tahdidi şekilde sayıldığı ve uzlaşma hükümlerinin aynı madde kapsamındaki hallerden biri olarak belirtilmediği, dolayısıyla uzlaşma hükümlerinin uygulanması durumunda ödenen adli para cezasının hükümlüye iade edilemeyeceği şeklindeki değerlendirmenin, 5237 Sayılı TCK’nın ”zaman bakımından uygulama” başlığını taşıyan 7. maddesinin 2. fıkrasındaki ”suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanunun uygulanıp, infaz olunacağına” ilişkin hüküm ve yukarıdaki diğer açıklamalar göz önüne alındığında, TCK’nın 2/3. maddesi uyarınca kıyas yasağına aykırılık teşkil edeceği anlaşılmakla, ödenen adli para cezasının sanığa iade edilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.” Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2020/597 E. 2020/9218 K. 8.7.2020