TCK 1 – Ceza Kanununun Amacı

Ceza kanunları, devletin yaptırım gücünün en şiddetli düzeyde görüldüğü düzenlemelerdir. Zira bu kanunlar, kişinin özgürlük alanını dahi belirleyebilmektedir. İki taraf arasındaki alacak davasında verilen karar bir tarafı en fazla maddi olarak yıpratabilecekken, bir ceza davasında verilen karar kişinin gelecek hayatını geçirebileceği metrekareyi bile belirleyebilmektedir. Bu nedenle ceza kanunları, evrensel ve doğal hukuka en yakın yasalar olmak zorundadır. Aksi halde siyasal rejimin elinde sınırsız bir güç olarak kullanılabilir. Olumsuz uygulamaların önüne geçebilmek için temel sınırlar değiştirilmesi zor olan Anayasa’da yer alırken, ceza kanununun da evrensel değerlere uygun hazırlanması mecburidir. Türk Ceza Kanununun amacını belirleyen TCK madde 1 gerekçesinde buna özen gösterilmiş ve İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi başta olmak üzere diğer uluslararası hukuk normlarına atıf yapılarak bireyin hak ve özgürlüklerinin korunması amaç olarak belirlenmiştir. Ayrıca ceza kanununun temel amacı olan adalet ve güvenliği sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesinin amaçlandığı belirtilip, yasada ceza sorumluluğunun temel esasları ile suçların, cezaların ve güvenlik tedbirlerinin türlerinin yer aldığı açıklanmıştır. TCK madde 1’de çevrenin özel olarak vurgulanması da, yasa koyucunun  konuya verdiği değeri göstermesi açısından önemlidir.

TCK 1:

Ceza Kanununun amacı
Madde 1- (1) Ceza Kanununun amacı; kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir. Kanunda, bu amacın gerçekleştirilmesi için ceza sorumluluğunun temel esasları ile suçlar, ceza ve güvenlik tedbirlerinin türleri düzenlenmiştir.

TCK Emsal Yargıtay Kararları

“5237 Sayılı TCK’nın 1. maddesinde, kanunun amacı ortaya konulmuştur. Hükümde, kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk devletinin, adalet ve güvenliğin sağlandığı bir toplumda yaşama hakkının gereği olarak, kamu düzeni ve güvenliğinin korunması ile suç işlenmesinin önlenmesi, ceza kanunun temel amaçları arasında sayılmaktadır.

‘Adalet ve kanun önünde eşitlik ilkesi’ başlığını taşıyan 5237 Sayılı TCK’nın 3. maddesinin 1. fıkrasına göre;

Suç işleyen kişi hakkında işlenen fiilin ağırlığıyla orantılı ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunur.

Hukuk kurallarının temel amaç ve işlevleri, bireylerin yaşamlarını güven ortamı içerisinde sürdürmelerini teminle, toplumsal düzeni sağlamaktır. Düzensiz toplumsal yaşam, kargaşayla birlikte, toplumun da sonu demektir.

Ceza muhakemesi hukuku, hakimlerin ceza kanununu gereği gibi uygulayabilmeleri için sanıklar hakkında lüzumlu bilgileri toplarken, sosyal düzenin korunması ile kişilerin hak ve özgürlüklerine saygı arasında bir denge kurmak suretiyle hukuken geçerli kanıtlarla hiçbir duraksamaya yer vermeden maddi gerçeğin ortaya çıkarılması amacını güder.

Suçluların meydana çıkarılarak süratle ve mutlaka cezalandırılmalarını sağlarken, toplum menfaatini; masumların gereksiz yere kovuşturulmaması ve haksız cezaya çarptırılmamalarını teminen de ferdin menfaatini gözetir.” Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2016/20-851 E., 2018/619 K., 6.12.2018

“… suça konu eşyanın miktarı ve suçun işleniş şekli bakımından 5237 Sayılı TCK’nin 1, 3 ve 62. maddeleri de nazara alınarak temel cezada hapis cezasında da hakça teşdit yapılması gerektiği gözetilmeyerek eksik ceza tayini…” Yargıtay 19. Ceza Dairesi 2019/8914 E., 2019/15131 K., 9.12.2019