TMK 21 – Yasal Yerleşim Yeri

TMK 21, yasa ile belirlenen yerleşim yerini, yani yasal yerleşim yerini belirlemektedir. Buna göre yerleşim yerinin belirlenmesinde iradilik söz konusu değildir. TMK madde 21, velayet altındaki çocuğun yerleşim yerinin anne ve babasının yerleşim yeri olduğunu söylemektedir. Vesayet altındaki kişiler içinse yasa, bu kişilerin bağlı oldukları vesayet makamının bulunduğu yerin yerleşim yeri olduğunu dile getirmektedir.

TMK 21

Yasal yerleşim yeri

Madde 21 – Velâyet altında bulunan çocuğun yerleşim yeri, ana ve babasının; ana ve babanın ortak yerleşim yeri yoksa, çocuğun kendisine bırakıldığı ana veya babanın yerleşim yeridir. Diğer hâllerde çocuğun oturma yeri, onun yerleşim yeri sayılır.

Vesayet altındaki kişilerin yerleşim yeri, bağlı oldukları vesayet makamının bulunduğu yerdir.

TMK 21 Gerekçesi

Madde 21- Yürürlükteki Kanunun 21 inci maddesini karşılamaktadır.

Maddenin kenar başlığı velayet ve vesayet altında bulunan kişilerin yerleşim yerlerini ifade etmek üzere “Yasal yerleşim yeri” şeklinde kaleme alınmıştır. Maddede ana ve babanın birlikte velayet hakkına sahip olduğu durumlarda velayet alandaki küçüğün yerleşim yerinin ana ve babanın yerleşim yeri olduğu hükme bağlanmıştır. Ana ve babanın ortak bir yerleşim yerinin bulunmadığı, eşlerin ayrı yaşadığı, boşanma hâlinde henüz velayet hakkına sahip olmayan ana veya babanın söz konusu olduğu durumlarda çocuğun yerleşim yeri, çocuk kendisine bırakılan ana veya babanın yerleşim yeri olacaktır. Buradaki “çocuğun kendisine bırakıldığı” deyimi, fiilen çocuğu yanında alıkoyan ana veya babayı değil, bırakılmanın bir hakka dayanmasını ifade etmek üzere kullanılmıştır. Bir başka ifadeyle buradaki alıkoymak, fiilî durumu değil “hukuka uygun bırakılmayı”, ifade eder.

Ana ve baba velayet hakkına sahip değiller ve çocuk bunlardan birinin korumasına bırakılmış da değilse, maddede çocuğun oturma yerini onun yerleşim yeri olarak kabul edilmiştir.

Maddenin ikinci fıkrasında vesayet alandaki kişilerin yerleşim yeri vesayet makamının bulunduğu yer olarak düzenlenmiştir.

TMK 21 Emsal Yargıtay Kararları

Yargıtay 8. Hukuk Dairesi 2017/2240 E., 2017/9093 K., 15.6.2017 T.

“TMK.nun 21/2 maddesine göre, vesayet altındaki kişilerin yerleşim yeri, bağlı oldukları vesayet makamının bulunduğu yerdir. Aynı kanunun 411 ve 412. maddelerine göre, vesayet işlerinde yetki kısıtlının yerleşim yerindeki vesayet dairelerine aittir, yerleşim yerinin değişmesi hâlinde yetki, yeni vesayet dairelerine geçer.”

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2010/21209 E., 2011/11004 K., 21.6.2011 T.

“Velayet altında bulunan çocuğun yerleşim yeri, ana ve babasının ana ve babanın ortak yerleşim yeri yoksa, çocuğun kendisine bırakıldığı ana ve babanın yerleşim yeridir. Diğer hallerde çocuğun oturma yeri, onun yerleşim yeri sayılır. (T.M.K. madde 21)

Küçük …’nın babasının … tarihinde öldüğü, dolayısıyla küçüğün davalı annesinin velayeti altında bulunduğu, davalının yerleşim yerinin de Antalya olduğu anlaşılmaktadır. Gerçekleşen bu durum karşısında, davalının yetki itirazının kabulü gerekirken işin esasının incelenmesi doğru olmamıştır.”

Yargıtay 20. Hukuk Dairesi 2008/15845 E., 2008/17328 K., 4.12.2008 T.

“Türk Medeni Yasasının 21. maddesine göre velayet altında bulunan çocuğun yerleşim yeri ana ve babanın ortak yerleşim yeridir.

Somut olayda; malların korunması istenen çocuğun annesi …’ın ölmüş olduğundan küçüklerin babası …’ın yerleşim yeri mahkemesinin yetkili olacağı hususu kuşkusuzdur.”