Boşanan Kadının Kocasının Soyadını Kullanmaya İzin Verilmesi Davası

Boşanma davaları ile ortaya çıkan sorunlardan birisi de boşanan kadının kişisel durumunun ne olacağıdır. Koca açısından soyadı ile ilgili herhangi bir değişiklik olmamaktadır. Zira zaten evlilik ile kocanın soyadında bir değişiklik gerçekleşmemiştir. Değişiklik gerçekleşen kadının soyadıdır. Evlenen kadının hangi soyadını kullanabileceği konusunda açıklandığı üzere kadın, ya kocanın soyadını ya da kendi soyadı ile birlikte kocanın soyadını kullanabilmektedir. Her 2 durumda da boşanma davası neticesinde boşanma kararı verilirse kadın, evlenmeden önceki soyadına dönecektir. Yasal dayanağı Türk Medeni Kanunu madde 173/1 olan bu durumda 2 olasılık bulunmaktadır:

1. Kadın evlenmeden önce kendi soyadını kullanıyor idiyse, yine bu soyadına dönecektir.
2. Kadın evlenmeden önce dul idiyse ve eski eşinden gelen soyadını kullanıyorduysa, bu soyadına dönecektir. Eğer kendi soyadına dönmek istiyorsa mahkemeden buna ilişkin talepte bulunabilecektir.

Eğer boşanma davası devam ederken kadın eş, boşanma halinde kocasının soyadını kullanmaya devam etmek istediğini talep eder ve koca da bunu kabul ederse uygulamada, boşanma kararı ile birlikte hakim kadının kocanın soyadını kullanmaya devam etmesine karar verebilir. Ancak olması gereken, soyadına ilişkin talebin boşanmanın fer’isi olmaması ve soyadına ilişkin de bir davanın bulunmaması nedeniyle talep hakkında karar verilmesine yer olmadığına yönelik karar verilmesidir.

Eğer boşanma davasının kesinleşmesi neticesinde kadın önceki soyadını yeniden almışsa ve eski eşinin soyadını kullanmak istiyorsa bir dava ile bu talebini belirtmelidir.

Boşanan Kadının Kocasının Soyadını Kullanmaya İzin Verilmesi Davası Unsurları

Boşanan kadının kocasının soyadını kullanmaya izin verilmesi davasının dayanağı, Türk Medeni Kanunu madde 173/2’dir. Madde hükmüne göre eğer kadının, boşandığı eşinin soyadını kullanmaya devam etmekte menfaati varsa ve eski eşinin soyadını kullanmasının eski eşine zarar vermeyeceğini ispat edebilirse hakim bu yönde bir karar vererek kadının kocanın soyadını kullanmasına izin verecektir.

Davada tahkikatı yapılacak iki husus:

1. Kadının, boşandığı kocasının soyadını kullanmakta menfaati var mıdır?
2. Kadının, boşandığı kocasının soyadını kullanmasının boşandığı eşine zararı olacak mıdır?

Eğer kadının menfaati varsa ve boşandığı kocasına soyadının kullanılması zarar vermeyecekse dava kabul edilecektir.

Soyadı Kullanılan Koca İznin Kaldırılmasını Talep Edebilir

Kadının yaptığı başvuru sonucunda hakimin, kadının boşandığı eşinin soyadını kullanmasına izin vermiş olması halinde bu durum sürekli korunacak mıdır? Yasa bununla ilgili bir düzenleme getirerek(TDK madde 173/son) kocaya, izin verilen davadaki koşulların değişmesi halinde iznin kaldırılması için başvuru yapma imkanı tanımıştır. Koşullardan kasıt, kadının soyadının kullanımdaki menfaati ve kocaya bu kullanımın zarar vermemesidir. Bu davada herhangi bir hak düşürücü süre bulunmamaktadır.

Kocanın Soyadının Kullanımı Hangi Hallerde Menfaat Sağlayabilir?

Mevzuatımızda kadının, boşandığı kocasının soyadını kullanmakta ne gibi menfaati olabileceğine ilişkin düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle menfaatin var olup olmadığı hakimin takdirindedir. Bunlarla sınırlı olmamak üzere örneğin, kadının kocasının soyadı ile ilgili yazdığı makalelerinin olması, iş hayatında bu soyadla tanınıyor olması, çocuklarının soyadları ile kendi soyadının farklı olmasını istememesi boşanılan kocanın soyadını kullanmak için menfaat teşkil eden gerekçelerdir.