Ad ve soyad değişikliği davasında görevli mahkeme belirlenirken sulh hukuk mahkemesi mi yoksa asliye hukuk mahkemesi mi görevli olacaktır? Konu ile ilgili açıklama Yargıtay kararı ışığında yapılmıştır.
Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan olan ad üzerindeki hakların kullanım alanlarından birisi de isim değişikliği davasıdır. Davada talepçi, adının başka bir adla değiştirilmesini istiyor olabileceği gibi, mevcut adından önce ya da sonra gelmek üzere farklı bir adın, ismine eklenmesini istemiş olabilir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “Çekişmesiz Yargı İşleri” kenar başlıklı 382’nci maddesinde çekişmesiz yargının hangi işlere uygulanacağı belirlenmiştir. Buna göre:
hallerinden bir ya da birkaçına uyan işler çekişmesiz yargının konusuna girmektedir.
Aynı maddenin ikinci fıkrası ise birinci fıkradaki ölçütlere bakılmaksızın hangi işlerin çekişmesiz yargı konusu yapılacağını belirlemiştir. Bu listede ad ve soyadın değiştirilmesi de mevcuttur. HMK madde 383, çekişmesiz yargıdaki görevli mahkemeyi belirlerken,
Çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece sulh hukuk mahkemesidir.
demektedir. Dolayısıyla ad ve soyadın değiştirilmesi davaları için aksi bir düzenlemenin bulunup bulunmadığı, bu davalar görevli mahkemeyi belirleyecek ve sorunun cevabını da bize verecektir. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu madde 36/a,
Nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılır. Kayıt düzeltme davaları nüfus müdürü veya görevlendireceği nüfus memuru huzuru ile görülür ve karara bağlanır.
şeklindedir. Kanuna göre isim değişikliği davası, asliye hukuk mahkemesinde görülecektir.
Yargıtay Hukuk Dairesi aşağıda numaraları belirtili kararında,
… HMK’nun 383. maddesine göre; çekişmesiz yargı işlerinde görevli mahkeme, aksine bir düzenleme bulunmadığı sürece sulh hukuk mahkemesi olduğu, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 36. maddesinin 1. fıkrasının a bendine göre; nüfus kayıtlarına ilişkin düzeltme davaları, düzeltmeyi isteyen şahıslar ile ilgili resmî dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından yerleşim yeri adresinin bulunduğu yerdeki görevli asliye hukuk mahkemesinde açılır” hükmünü içerdiği, bu nedenle nüfusta soyadı değişikliği davalarının asliye hukuk mahkemesinde açılması gerektiği …
konuyu açıklamıştır.