Soyadı Değiştirme Davası

Doğum ile kazanılan nüfus kayıtlarından birisi de kişinin soyadıdır. Ancak bazı nedenlerle insanlar soyadlarından memnun olmayabilmektedir. Bu durumda soyadı değiştirme davası gündeme gelmektedir. İnsanların soyadlarından memnun olmama nedenleri genelde:

• Soyadının komik olması,
• Soyadının kötü bir anlama gelmesi,
• Çocuğun babasının soyadını taşımak istememesi(Genelde bu “Babamın soyadını taşımak istemiyorum” dayanağı ile gelmektedir),
• Geçmişte yaşanan kötü bir olay nedeniyle mevcut soyad ile anılmak istenmemesi

şeklindedir.

Soyadı Değişikliği (Değiştirme) Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Soyadı değişikliği davası, aşağıda açıklanan ve daha kolay bir yol olan nüfus müdürlüğüne başvurarak soyadının düzeltilmesinin mümkün olmadığı hallerde başvurulması gereken mecburi yoldur. Soyadını değiştirmek isteyen kişi davasını bir dilekçe ile Asliye Hukuk Mahkemesinde açacaktır. Dava, başvurucunun yerleşim yerindeki ya da nüfusa kayıtlı olduğu yerdeki adliyede açılabilir. Davanın kabulü için soyadı değişikliği dava dilekçesinde, HMK ile belirlenen dava şartlarının yerine getirilmesi şarttır. Davayı açmakta hukuki bir yarar bulunmalıdır. Soyadı değişikliği davası ile farklı bir soyadı kullanmak isteyen kişi, haklı sebebini ortaya koymalı ve bunu da ispat etmelidir. Aksi halde davası reddedilecektir. Hangi sebeplerin haklı sebep sayılacağı ise listeli halde değildir. Her olaya göre hakim değerlendirmesini yapacaktır. Ancak temel olarak yukarıda belirtilen şartların yokluğu halinde mahkeme de soy ismin değiştirilmesine karar verecektir.

Birden fazla soyadının kullanımı mümkün olmadığı için kişi, mevcut soyadının yanına bir ya da mevcut soyadı kaldırılıp yerine iki ya da daha çok soy isim eklenmesini talep edemeyecektir. Birden çok soyadı kullanımı ancak evlilik halinde mümkündür.

Soyadı Olarak Kullanılamayacak İfadeler

Soyadı değiştirme davası ile kişiler mevcut soy isimlerini değiştirebilmektedir. Ancak öncelikle hangi ifadelerin, sözcüklerin soyadı olarak kullanılamayacağına değinmek gereklidir. 2525 sayılı Soyadı Kanunu madde 3’e göre:

• rütbe ve memuriyet belirten,
• aşiret ve yabancı ırk ve millet isimleriyle uygun olmayan,
• umumi edeplere uygun olmayan,
• iğrenç veya gülünç olan

soyadları kullanılamaz. Kanun koyucu bu madde sayesinde soyadının amacı dışında kullanılmasını önlemeye çalıştığı gibi altsoyları da düşünerek iğrenç ve gülünç ifadelerin soyadı olarak kullanılmasını da yasaklamıştır.

Nüfus Müdürlüğünde Soyadı Değiştirme

7039 sayılı kanun ile 2014 yılında 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununa yürürlüğü 2 yıl olan geçici madde eklenmişti. Süre tamamlandıktan sonra 6/12/2019 tarihli 7196 sayılı kanun ile Nüfus Hizmetleri Kanununa yeni ve benzer bir geçici madde eklenmiş ve bazı hallerde nüfus müdürlüğüne başvurarak kişilere soyadlarının değiştirilmesi imkanı sağlanmıştır. Anılı kanuna göre soyadının nüfus müdürlüğüne başvurularak değiştirilebilmesi için şu soyadlarından olmalıdır:

• 2525 sayılı Soyadı Kanununun 3’üncü maddesine aykırı soyadları,
• Yazım ve imla hatası bulunan soyadları,
• Düzeltme işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunan soyadları,
• Genel ahlaka uygun olmayan soyadları,
• Toplum tarafından gülünç karşılanan soyadları

Bu soyadlarının değiştirilip değiştirilmeyeceğine il veya ilçe idare kurulu karar verecektir. Erkeğin soyadının bu yolla değiştirilmesi halinde eşinin ve ergin olmayan çocuklarının da soyadları düzeltilir. eğer soyadı düzeltilen kadın ise evlilik dışı ve ergin olmayan çocuklarının soyadları da aynı şekilde düzeltilecektir.