Nüfustaki Doğum Yerinin Düzeltilmesi (Değiştirilmesi) Davası

Doğum yerinin değiştirilmesi davası, nüfus kayıtlarında doğum yeri yanlış ya da eksik yazılmışkişilerin, gerçek ve doğru doğum yeri ile değiştirilmesi yani hatanın düzeltilmesi talepli davadır.

5490 sayılı Nüfus Hizmeti Kanunu madde 11, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan herkesin nüfus kütüğüne kaydının zorunlu olduğunu belirlemektedir. Aynı yasanın 7’nci maddesinde ise aile kütüğünde bulunacak bilgilere yer verilmiştir. Bu bilgilerden birisi de doğum yeridir.

Kişinin doğum yerinin nüfus kayıtlarına hatalı ya da yanlış işlenmesi mümkündür. Bu bilgi yanlış bilgi ya da beyan üzerine gerçekleşmiş olabileceği gibi sehven de bilgi hatalı girilmiş olabilir. Bu durumda doğum yerinin değiştirilmesi ya da düzeltilmesi için başvurulabilecek iki yol bulunmaktadır:

• Nüfus müdürlüğüne başvuru ile doğum yerini düzeltme
• Mahkeme kararı ile doğum yerini düzeltme

Nüfus Müdürlüğüne Başvurarak Doğum Yerini Düzeltme ya da Değiştirme

Nüfus Hizmetleri Kanunu madde 35, nüfus kütüklerinin nasıl değiştirileceğini belirlemektedir. Buna göre eğer yanlış kayıt maddi bir hataya dayanıyorsa nüfus müdürlüğü düzeltmeyi kendisi yapabilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken husus yanlışlığın maddi bir hatadan kaynaklanıyor olmasıdır. Örneğin doğum belgesinde Malatya yazılıyken doğum yerine Elazığ yazılmışsa, bu bir maddi hatadır ve nüfus müdürlüğü mahkeme kararına ihtiyaç duymaksızın, kaydın oluşturulmasına dayanak belge olan doğum belgesine dayanarak doğum yerini düzeltebilecektir. Sonuç olarak mahkeme kararı olmadan doğum yerinin düzeltilmesi mümkündür ancak bu hatanın bir maddi hata olması mecburidir.

Doğum Yerinin Mahkeme Kararı ile Düzeltilmesi ya da Değiştirilmesi

Kişinin nüfus kaydındaki doğum yeri bilgisi maddi bir hatadan kaynaklanmıyorsa, Nüfus Hizmetleri Kanunu madde 35 uyarınca artık tek yol mahkeme kararı almaktır. Açılacak doğum yerinin değiştirilmesi davası ile alınacak hükümle nüfus kayı düzeltilebilecektir.

Doğum yerinin düzeltilmesi davası, her olayda açılamaz. Örneğin kişinin kayıttaki yeri sevmemesi, kendisini başka yere bağlı görmesi, çocukluğunun başka yerde geçmiş olması, kayıttaki doğum yerinde kötü anılarının olması, vs doğum yerinin değiştirilmesi için gerekçe olamaz. Dolayısıyla başvurunun gerçek doğum yerinin nüfus kaydına işlenmesini amaçlamak gereklidir.

Doğum Yerinin Düzeltilmesi Davası ile İlgili Genel Hususlar

Doğum yerinin düzeltilmesi davası Asliye Hukuk Mahkemesinde açılabilecek bir davadır ve hak düşürücü süreye tabi değildir. Dolayısıyla yanlışlığın her zaman düzeltilmesi mümkündür. Dava kamusal niteliği gereğince taraflara ve hakime delil serbestisi imkanı da sunmaktadır. Deliller arasında resmi belgeler öncelikli değere sahip olmakla birlikte gerçeğe ulaşmak için kullanılabilecek tanık ve diğer deliller kullanılabilecektir.

Doğum tarihinin düzeltilmesi davası ile benzer özelliklere sahip olan davanın avukatsız sürdürülmesi mümkündür. Ancak doğum yerinin düzeltilmesi davası avukatı ile takip etmek, özellikle delillerin toplanması ve hukuki değerlendirmenin doğru yapılması hususlarında önem arz etmektedir.

Doğum yerinin değiştirilmesi davası, başvurucunun yerleşim yerinde açılabilecektir. Örneğin yerleşim yeri Küçükçekmece ise davanın Küçükçekmece Adliyesi’nde açılması mümkündür. Eğer Türkiye’de yerleşim yeri adresi mevcut değilse sakin olunan yer, o da yoksa son yerleşim yeri, o da yoksa Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinde dava açılabilecektir.

Doğum Yerinin Düzeltilmesi Davası ile İlgili Yargıtay Kararları

Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 2012/6940 E., 2012/8170 K., 26.6.2012 T.

“Dava, nüfus kaydının düzeltilmesi istemine ilişkindir. Nüfus kaydındaki düzeltme davaları kamu düzeniyle yakından ilgili olup, mahkemeler hiç bir kuşku ve duraksamaya neden olmaksızın doğru sicil oluşturmak zorundadır.”

Yargıtay 18. Hukuk Dairesi 2010/11961 E., 2011/245 K., 18.1.2011 T.

“Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 29. maddesi, köyde doğan çocukların doğum yeri olarak sadece ilçe adının yazılacağı hükmünü getirmiştir. Bu nedenle davacının doğum yeri olarak doğduğu Keçikıran Köyünün bağlı olduğu ilçenin adının yazılması gerekirken köyün adının yazılmış olması doğru görülmemiştir.”