TCK 3 – Adalet ve Kanun Önünde Eşitlik İlkesi

Adalet ve kanun önünde eşitlik ilkesi başlıklı TCK madde 3, ilk fıkrasında adaletin nasıl sağlanacağını, ikinci fıkrasında ise eşitlik ilkesini belirlemiştir. Maddeye göre suç işleyen kişiye verilecek ceza ve uygulanacak güvenlik tedbiri işlenen fiilin ağırlığıyla orantılı olursa adalet sağlanacaktır. Çok genel ve yüzeysel bir ifadeden oluşan TCK 3/1, TCK 61’den ayrı düşünülmemelidir. Ayrıca fiilin ağırlığının yanı sıra, cezanın caydırıcılığının sağlanması da belirlenecek cezada dikkate alınmalıdır.

TCK madde 3/2 ise medeni hukuk sistemlerinde yer alması dahi gerekmeyen eşitlik ilkesini vurgulamaktadır. Anayasa madde 10’da kendine zaten yer bulmuş düzenlemenin ceza kanununda tekrarlanmasının amacı olsa olsa hukuk sistemimizin eşitliğe verdiği önemi vurgulamaktır. Kaldı ki, hakimin ayrımcılık yapabilmesi için açık bir düzenlemenin mevcut olması gereklidir.

TCK 3

Adalet ve kanun önünde eşitlik ilkesi
Madde 3- (1) Suç işleyen kişi hakkında işlenen fiilin ağırlığıyla orantılı ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunur.
(2) Ceza Kanununun uygulamasında kişiler arasında ırk, dil, din, mezhep, milliyet, renk, cinsiyet, siyasal veya diğer fikir yahut düşünceleri, felsefi inanç, milli veya sosyal köken, doğum, ekonomik ve diğer toplumsal konumları yönünden ayrım yapılamaz ve hiçbir kimseye ayrıcalık tanınamaz.

TCK 3 Yargıtay Kararları

“… temel cezanın hak ve nesafete uygun bir şekilde tayin edilmesi gerekirken, belirtilen ilkelere ve TCK’nın 3/1. maddesindeki orantılılık ilkesine aykırı olarak hangi somut verilere dayanıldığı da gösterilmeden …”Yargıtay 5. Ceza Dairesi 2019/9614 E., 2020/10774 K., 15.4.2020

“…5237 Sayılı TCK’nın “Adalet ve kanun önünde eşitlik ilkesi” başlıklı 3. maddesi uyarınca işlenen fiil ile hükmolunan ceza ve güvenlik tedbirleri arasında “orantı” bulunması, böylelikle suç işlenmesiyle bozulan toplum düzeninde adaletin sağlanması için suç işleyen kimseye uygulanacak yaptırımın haklı ve ölçülü olması gerektiği de göz önünde bulundurulacaktır…” Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2018/12-399 E., 2020/154 K., 5.3.2020