TCK 37 – Faillik

TCK 37 ile düzenlenen faillik, iştirak halinde işlenen suçlarda kimlerin fail olarak değerlendirileceğini belirlemektedir. Bu maddeye göre suçun unsurlarında yer alan fiili beraber gerçekleştiren kişilerden her biri faildir ve bu failler, suç maddesinde belirlenen cezaya ayrı ayrı mahkum edilirler. Suça teşebbüs hakkındaki bilgiler önceki yazıda yer almaktaydı. Suça iştirakte 3 şekil gündeme gelebilir. Bunlar faillik, azmettirme ve yardım etmedir.

Müşterek Faillik

TCK 37/1’de yer alan faillik gerekçede müşterek faillik olarak adlandırılmaktadır. Özellikle müşterek faillik ile yardım etme bazı suçlarda, benzerlikleri nedeniyle karıştırılabilmektedir. Bu ayrımı sağlayan ölçüt TCK madde 37 gerekçesinde yer almaktadır. Gerekçeye göre faillikten söz edebilmek için şu şartların bulunması gereklidir:

• Birlikte suç işleme kastı bulunmalıdır. Suça katılanlar birlikte suç işleme iradelerini ortaya koymalıdırlar. Örneğin A şahsını öldürmek için icra faaliyetine girişen B’ye, B’nin haberi olmadan destek olan C ile B arasındaki ilişki açısından B için birlikte suç isteme kastı yoktur. Ancak C için birlikte suç işleme kastı mevcuttur. C’nin eylemi TCK 37/1 kapsamındadır.
• İştirak halindeki kişilerin fiil üzerinde ortak hakimiyetleri bulunmalıdır. Ortak hakimiyetin bulunup bulunmadığını ise bu kişilerin suçun icrasındaki rolleri ve katkılarının taşıdığı öneme göre belirlemek mümkündür. Eğer suç ortaklarının her biri, fiilin icrası veya sonuçsuz kalması hususlarında etkiye sahiplerse, bu kişiler TCK 37 kapsamında fail olarak kabul edileceklerdir. Örneğin hırsızlık için dükkana giren suç ortağı, dükkandaki malı alıp dışarı çıkarma fiilini icra edecektir. Bu eylemin gerçekleşmemesi halinde hırsızlıktan söz etmek mümkün değildir. Diğer suç ortağı ise dükkan dışında gözcülük yapmaktadır. Eğer bir tehlike sezerse derhal arkadaşına haber verecek ve suça konu fiil sonlandırılacaktır. Dolayısıyla dışarıda bekleyenin de fiili sonlandırma gücüne sahip olduğu, onun varlığının suçun işlenmesini sağladığı görülmektedir. Bu durumda her iki suç ortağı da fail olarak değerlendirilmelidir. Faillerin suça kişisel etkilerinin boyutunu değerlendirmek gerekmez. Yeter ki ortak hakimiyet olsun.

Failler suçun gerçekleşmesi için gerekli fiillere bizzat katılırlar. Azmettirenin ya da yardım edenin fiile katılması söz konusu değildir.

Dolaylı Faillik

TCK 37/2’de düzenlenen dolaylı faillik, suçun işlenmesi için failin bir başkasını araç olarak kullanması halinde ortaya çıkmaktadır. Aslında burada iştirak söz konusu değildir ancak kanunda verilen yeri nedeniyle faillik kapsamında ve dolayısıyla iştirak kapsamında değerlendirilmektedir. Zira dolaylı faillikte aslında tek suçlu vardır. Bu kişi, suçun işlenmesi ile ilgili kastı bulunmayan diğer kişiyi araç olarak kullanan kişidir. Kullanılan kişiyi suçlu olarak değerlendirmek, onun da ceza sorumluluğunu kabul etmektedir ancak kullanılanın cezalandırılmayacağı açıktır. Örneğin, kendisinin olmayan kapıyı çilingire açtıran ve içerideki eşyaları çalan kişinin eyleminde çilingirin suç iradesi yoktur ancak kapıyı iradi olarak açmıştır. Suç işleme iradesinin bulunmaması nedeniyle çilingir cezalandırılmaz. Ancak kapıyı açtıran dolaylı fail olarak cezalandırılacaktır. Dikkat edilmelidir ki dolaylı fail, araç olan kişi üzerinde hakimiyet kurmakta ve araç olarak kullanılan da işlenen suçtan haberdar olmamaktadır. TCK madde 37/2’ye göre kusur yeteneği olmayanların araç olarak kullanılması halinde dolaylı failin cezası üçte birden yarısına kadar artırılacaktır.

TCK 37

Faillik
Madde 37- (1) Suçun kanuni tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleştiren kişilerden her biri, fail olarak sorumlu olur.
(2) Suçun işlenmesinde bir başkasını araç olarak kullanan kişi de fail olarak sorumlu tutulur. Kusur yeteneği olmayanları suçun işlenmesinde araç olarak kullanan kişinin cezası, üçte birden yarısına kadar artırılır.

TCK 37 Emsal Yargıtay Kararları

“Sanık …’in, mağdurla tartışma yaşayan diğer sanık …’ü yanına çağırarak kendisine cinsel saldırıda bulunduğu yönünde şikayet etmesini söyleyerek, bilgisayarda hazırladığı şikayet dilekçesini Betül’e verdiği, Betül’ün bu dilekçeyi Cumhuriyet Başsavcılığı’na sunduğu bu şikayet sebebiyle mağdurun bir gün gözaltına alındığı, sanık …’in Cumhuriyet Başsavcılığındaki ifadesinde; mağdurun sanık …’e basit cinsel saldırıda bulunduğunu gördüğünü beyan ettiğinin anlaşılması karşısında; sanık …’in fiil üzerinde sanık … ile birlikte hakimiyet kurduğu ve TCK’nın 37. maddesi gereğince doğrudan fail durumunda olduğu…” Yargıtay 14. Ceza Dairesi 2015/5566 E. 2018/7541 K. 13.12.2018

“Somut olayda ise katılanın cebinden kim tarafından alındığı tespit edilemeyen para, sanıkla birlikte hareket edip banka içinde katılanın arkasında duran ve kaçmasına rağmen kesintisiz takip sonucu sanıkla birlikte yakalanan 01.06.1995 doğumlu Cansu’nun yere attığı çanta içinde bulunmuştur. Fiili işlediği sırada on iki yaşını doldurmamış olan Cansu’nun yaşı nedeniyle algılama ve irade yeteneği bulunmamaktadır. Bu nedenle sanıkla birlikte önceden suç işleme kararı almaları mümkün değildir ve olayda sanığın kusur yeteneği olmayan Cansu’nun suçun işlenmesinde araç olarak kullandığı kabul edilmiştir.” Yargıtay 13. Ceza Dairesi 2011/16513 E. 2012/20933 K. 10.10.2012

“Sanıklar …, … ve …’in diğer sanıklar … ile birlikte fikir ve eylem birliği içerisinde hareket ederek ve yanlarında av tüfekleri ile olay yerine geldikleri, taraflar arasında yaşanan kavgaya aktif olarak katılarak öldürme fiili üzerinde ortak hakimiyet kurdukları, katılanların ve tanık …’nun beyanlarına göre sanık …’in de diğer sanıkların yanında kavgada yer aldığı, sanık …’in evinin önünde bulunan bir adet av fişeği kartuşunun olay yerinde ele geçirilen kartuşlardan bir tanesi ile aynı ateşli silah namlusundan atıldığının kriminal raporu ile tespit edildiği, bu itibarla anılan sanıkların kasten öldürme suçuna TCK’nin 37/1. maddesi kapsamında katıldıkları…” Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2018/3060 E. 2020/346 K. 5.2.2020