İş Kanunu Kimlere Uygulanmaz, İstisnalar Nelerdir?

4857 sayılı İş Kanunu 1/2 maddesinde;

Bu Kanun, 4 üncü maddedeki istisnalar dışında kalan bütün işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine ve işçilerine faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.

demek suretiyle, kanunun kapsamını belirlemiştir. Çizilen bu kapsama göre aynı kanunun 4’üncü maddesinde belirlenen istisnalar dışında kalan bütün işyerleri, bu işyerlerinin işverenleri, işveren vekilleri ve işçileri için bu kanun uygulanacaktır. Ayrıca faaliyet konusu da yasanın kapsamı dışında kalmaya sebep olmayacaktır. Dolayısıyla 4857 sayılı İş Kanunu’nun hangi işlerde ve iş ilişkilerinde kullanılmayacağını anlamak için, aynı kanunun 4’üncü maddesine bakmamız gereklidir. İlgili maddeye göre;

a) Deniz ve hava taşıma işlerinde,
b) 50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde,
c) Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri,
d) Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde,
e) Ev hizmetlerinde,
f) (…)*1* çıraklar hakkında,
g) Sporcular hakkında,
h) Rehabilite edilenler hakkında,
ı) 507 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde.

4857 sayılı kanun uygulanmayacaktır. Ancak kanun, buna da istisna getirerek,

a) Kıyılarda veya liman ve iskelelerde gemilerden karaya ve karadan gemilere yapılan yükleme ve boşaltma işleri,
b) Havacılığın bütün yer tesislerinde yürütülen işler,
c) Tarım sanatları ile tarım aletleri, makine ve parçalarının yapıldığı atölye ve fabrikalarda görülen işler,
d) Tarım işletmelerinde yapılan yapı işleri,
e) Halkın faydalanmasına açık veya işyerinin eklentisi durumunda olan park ve bahçe işleri,
f) Deniz İş Kanunu kapsamına girmeyen ve tarım işlerinden sayılmayan, denizlerde çalışan su ürünleri üreticileri ile ilgili işler,

4857 sayılı İş Kanunu’na tabi olduğunu söylemektedir.