İş Kanunu’na Hamile(Gebe) Kadınların Çalışmaları, Doğum İzni ve Süt İzni

İş Kanunu’na Hamile(Gebe) Kadınların Çalışmaları, Doğum İzni ve Süt İzni

İş Kanunu’nun hayattan kopuk olduğunu söylemek mümkün olmadığı gibi, hayatın akışına en iyi uyum sağlaması gereken kanunlardan biri olduğunu söylemek de oldukça yerindedir. Buna en iyi örneklerden birisi de hamile kadınların çalışmaları ile ilgili düzenlemedir.

İş Kanunu madde 74, “Analık Halinde ve Süt İzni” başlığı ile, kadın işçilerin doğumda ve sonrasında nasıl korunacaklarını belirlemiştir. Buna göre maddeyi ikiye ayıracak olursak:

Analık Halinde Çalışma:

Temel bir kural koyan yasa, hamile kadın işçinin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta çalıştırılamayacağını beirlemiştir. Ancak gebelik sürecinin daha zorlayıcı geçebildiği çoğul gebelik haline bir istisna getirerek doğumdan önceki çalıştırılamayacak 8 haftaya 2 hafta daha ekleneceği hükme bağlanmıştır. Şüphesiz bu durumun sağlık raporu ile belirlenmesi gereklidir.

Kadın işçi, doğum izninde çalışmak isteyebilir mi?

Kadın işçinin doğum izninde çalışmaması esastır. Ancak buna da bir istina getirilerek,

  • kadının sağlık durumu uygunsa,
  • doktorun onayı varsa,
  • kadın işçi isterse,

kadın işçi, doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışabilir. Eğer bu durum gerçekleşmişse, kadın işçinin çalıştığı dönemler, doğumdan sonraki döneme eklenecektir.

Erken Doğum Halinde Süreler Nasıl Hesaplanacaktır?

Yapılan yerinde bir değişiklikle, erken doğum halinde doğumdan önce kullanılamayan süre, doğumdan sonraki süreye eklenecektir. Örneğin kadın işçi 5 hafta erken doğum yaptıysa, doğumdan sonra 13 hafta olarak kullanılacaktır.

Doğumda veya Sonrasında Annenin Vefatı Halinde Ne Olur?

Annenin vefatı halinde, doğum sonrası kullanılmayan süreler babaya kullandırılır.

Evlat Edinme İle İlgili Bir Düzenleme Var mıdır?

Evlat edinenlere de analık hali izni kullanma imkanı getirilmiştir. Buna göre, 3 yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinen eşlerden herhangi birine ya da evlat edinene, çocuğun tesliminden itibaren başlamak üzere 8 haftalık analık hali izni kullandırılır.

Kadın İşçi İzin Kullanabilir mi?

Analık hali kuralında geçen kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın ya da erkek işçi, analık hali izninin bitiminden itibaren başlamak üzere, çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi amacına dayanarak ve çocuğun hayatta olması şartı ile, birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, sonraki doğumlarda 180 gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin kullanabilir. Eğer gebelik çoğulsa, bu belirtilen sürelere otuzar gün daha eklenir. Eğer çocuk engelli ise, belirtilen süre 360 gün olarak uygulanır. Ancak bu sürelere süt izni süreleri eklenmez.

Periyodik Kontroller İçin İzin Almak Mümkün müdür?

Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir. Dikkat edilmesi gereken husus, işverenin ücreti ödeme yükümlülüğünün bulunmasıdır. Kadın işçiye sağlanan bir diğer hak ise, eğer hekim raporu ile gerekli görülürse kadın işçinin daha hafif bir işte çalıştırılması sağlanır. Bu değişiklik, ücretinin düşmesine sebep olmaz.

Kadına verilen bir diğer hak ise, analık süresinin bitiminden sonra herhangi bir şarta bağlı olmaksızın kadın işçinin talebi üzerine, 6 aya kadar ücretsiz izin verilir.

Doğum İzni Süresince Kadın İşçi Maaş Alır mı?

Anlaşılabilmesi için doğum izni denilse de, aslında bu bir izin değildir. Yasa, kadın işçinin analık sürecindeki çalışmasını düzenlemiştir. Bu sürede kadına maaş ödenmez. Zira işveren için işçisinin bir çalışması bulunmamaktadır. Ancak devlet, sosyal devlet olma vasfı nedeniyle doğum yapan kadın işçiye, geçici iş göremezlik ödeneği öder. SGK’nın yaptığı bu ödeme, işçinin gerçekbrüt ücretinin 2/3’üdür. Örneğin işçinin brüt maaşı 1500 TL ise, işçiye 1000 TL üzerinden hesa yapılarak geçici iş göremezlik ödeneği ödenir.

Doğum İzni Süresinde İşçinin Sigorta Primi Ödenir mi?

Çalışmanın gerçekleşmemiş olması nedeniyle bu sürelerde işçinin sigorta primi ödenmez. Ancak işçi isterse, daha sonra kuruma başvurarak doğum borçlanması adı ile primini kendisi ödeyebilir.

Süt İzni Nedir? Süt İzni Kullanma Şartları Nelerdir?

1 yaşından küçük çcuklarını emzirebilmeleri için kadın işçilere verilen izne süt izni denmektedir. Çocuğun gelişimi, annesi ile duygusal bağının sağlıklı şekilde kurulabilmesi için oldukça önemli bu düzenlemeye göre kadın işçiye, çocuk 1 yaşını doldurana kadar günde bir buçuk saat süt izni verilecektir. Sürenin hangi saatlerde kullanılacağına ise kadın işçi karar verir. İşverenin yetkisi bulunmamaktadır. Bu süreler, günlük çalışma süresinden sayılacağı için, kadın işçinin ücretinden kesinti yapılamaz.

Süt İzin Saatleri Birleştirilerek Kullanılabilir mi?

Süt izin saatlerinin birleştirilerek, aynı gün içerisinde ya da başkaca şekilde kullanılması mümkün değildir. Zira düzenlemenin amacı çocuğun emzirilmesidir. Çocuk haftada bir gün, bütün haftaya yetecek kadar emzirilemeyeceğine göre, sürenin birleştirilmesi de söz konusu olmayacaktır.

Süt İzninin Kullanıldırılmamasının Sonuçları Nelerdir?

Süt izni, kadın işçinin hakkıdır ve işveren işçinin bu hakkını gözetmek zorundadır. Aksi davranış halinde işverene idari para cezası kesileceği gibi işçi de iş sözleşmesini haklı nedene dayanarak feshedebilir.

Kategori: İş Hukuku
Yazar: Avukat Erdem Akçay