TCK madde 41 – İştirak Halinde İşlenen Suçlarda Gönüllü Vazgeçme

Suç işlenmesini önlemeye çalışmak Türk Ceza Kanunun temel amaçları arasındadır. Bu gayret, suç adımlarına hiç başlanmamış olsa da, sonucun ortaya çıkmasından bir an önce de devam edecektir. Suç sürecinde vicdanının etkisi ya da cezalandırılma korkusunun baskın hale gelmesi nedeniyle suçu işlemekten vazgeçen kişiye ödül verilemese de, vazgeçmediği takdirde karşılaşacağı cezanın tamamen ya da kısmen kaldırılması söz konusu olabilir. Bu vaad, suç sürecine girmiş kişinin suçun neticesini gerçekleştirmesinin önüne geçebilir. TCK 36‘da düzenlenen gönüllü vazgeçme hakkında bilgi vermiştik. TCK madde 41 ise suça iştirak halinde işlenen suçlarda gönüllü vazgeçmenin hangi hallerde ve kimin için geçerli olacağını düzenlemektedir.

TCK 41’e iştirak halinde işlenen suçlarda gönüllü vazgeçme kişiseldir ve sadece gönüllü vazgeçen için sonuç doğurur. Dolayısıyla diğer fail ya da şerikler için bir anlam ifade etmez. TCK 41/2’de ise iki olasılıktan bahsedilmiş ve bu hallerde dahi gönüllü vazgeçmenin geçerli sayılacağı belirtilmiştir. Buna göre:

• Suç, gönüllü vazgeçenenin gayreti dışındaki bir sebeple işlenememişse bile gönüllü vazgeçen, hükümden faydalanır. Örneğin gözcülük yapan failin, suç ortaklarının hırsızlık yapmak üzere olduklarını polise haber vermesinden sonra diğer suç ortaklarının evde duydukları bir ses nedeniyle olay yerinden kaçarak uzaklaşmaları ve suçu tamamlayamamaları halinde, suçun tamamlanmama nedeni evde ses duyulması olsa da gönüllü vazgeçen gözcü, göznüllü vazgeçme hükümlerinden faydalanacaktır.
• Gönüllü vazgeçenin tüm gayretine rağmen suç yine de işlenmiş olsa bile gönüllü vazgeçme hükümlerinden bu kişi faydalanacaktır. Suç ortaklığından söz edildiğine göre ortaklardan birinin suçu işlemekten vazgeçmesi, suçun işlenmesine her zaman engel olmaz. Ama vazgeçenin, suçun işlenmemesi için elinden gelen gayreti göstermesi gereklidir. Bu gayret gönüllü vazgeçme hükümlerinin uygulanması için yeterlidir. Hakim her olay için ayrı ayrı bu gayreti değerlendirmelidir.

Suça iştirak halinde işlenen suçlarda gönüllü vazgeçme halinde, failin bu vazgeçme anından önce işlediği fiiller eğer bir suç oluşturuyorsa, bu suçlarla ilgili sorumluluğu devam eder.

TCK 41 Kapsamında Sonucu Önleme Yükümlülüğü

İştirak halinde işlenen suçlarda gönüllü vazgeçmenin TCK 36’da düzenlenen temel gönüllü vazgeçmeden önemli bir farkı vardır. TCK 36’da fail suçun icra hareketlerinden vazgeçerse gönüllü vazgeçmeden faydalanır. Örneğin silahı çekip ateş etmek üzere nişan alan fail vazgeçip ateş etmez ve icra faaliyetlerini sonlandırırsa, başkaca bir davranışta bulunması gerekmeksizin gönüllü vazgeçme hükümlerinden faydalanır. Zira fail tektir ve onun vazgeçmesi ile artık tehlike ortadan kalkmıştır. İştirak halinde işlenen suçlarda ise faillerden birinin vazgeçmesi yetmez. Zira diğer failler suçu tamamlayabilirler. Dolayısıyla TCK 41 gönüllü vazgeçen faile, suçun tamamlanmaması için gayret göstermesi gerektiğini söyler. Aksi halde davranışı gönüllü vazgeçme olarak kabul edilmeyecektir. Örneğin üç kişi beraber ortak hasımlarını öldürmek üzere nişan almışken aralarından biri vazgeçip silahını indirebilir. TCK 41’e göre bu davranış gönüllü vazgeçme değildir. Vazgeçen fail, suçun tamamlanmasını engellemek için elinden gelen gayreti göstermelidir. Yukarıda bahsedildiği üzere elinden geleni yapmasına rağmen suçun tamamlanması halinde ise gayret göstermesi yeterli sayılacak ve gönüllü vazgeçme hükümlerinden faydalanabilecektir. Aynı olayda üç failin birden hasımlarına ateş etmesinin ardından faillerden birinin polisi, ambulansı araması ve hasmının ölmemesini sağlamak için elinden geleni yapması halinde de bu fail için gönüllü vazgeçme hükümleri geçerlidir.

TCK 41

İştirak hâlinde işlenen suçlarda gönüllü vazgeçme
Madde 41- (1) İştirak halinde işlenen suçlarda, sadece gönüllü vazgeçen suç ortağı, gönüllü vazgeçme hükümlerinden yararlanır.
(2) Suçun;
a) Gönüllü vazgeçenin gösterdiği gayreti dışında başka bir sebeple işlenmemiş olması,
b) Gönüllü vazgeçenin bütün gayretine rağmen işlenmiş olması,
Hallerinde de gönüllü vazgeçme hükümleri uygulanır.