Evlenmeye İzin Davası

Evlenmeyi düzenleyen Türk Medeni Kanunu nişanlılığın ardından madde 124 ve devamında, evlenme ehliyeti ve evlenme engelleri ile ilgili hükümler koymuştur. Yasa öncelikle hangi yaşta kişilerin evlenebileceklerini belirleme yoluna gitmiştir. Buna göre erkek veya kadın(cinsiyet farklılığının etkili olmadığı vurgusu yapılmış), olağanüstü durumlarda ya da pek önemli bir sebep varsa 16yaşını dolduran kişinin evlenebileceğini belirterek, evlenme için en az 16 yaşını doldurmuş olmanın gerekliliğini belirtmiştir(madde 124/2). Örneğin 15 yaşını doldurmuş ve çok önemli bir sebi olan kişi, yaşının küçükçüğü nedeniyle evlenemeyecektir. Şu sayfada, hangi yaşta evlenilebileceği ile ilgili bilgi mevcuttur. Diğer evlenme şartları ve engelleri ise şu sayfada incelenmiştir.

Evlenmeye izin davası ile ilgili olarak önemli olan husus, yaştır. Buna göre evlenmeye izin davası, iradesi ile evlenmeye yetecek yaşta olmayan ancak belirli yaşı doldurmuş olmaları ya da sebep bulunması nedeniyle hakim kararı ile evlenmelerine olanak veren davadır.

Evlenmeye İzin Davası için Gerekli Şartlar

Evlenmeye izin davası için mahkemeye başvuracak kişinin, bazı şartları taşıyor olması gereklidir. Bunlar 2 farklı maddede düzenlenmiştir.

1. Olağanüstü bir durumun ve pek önemli bir sebebin varlığı halinde, onaltı yaşını doldurmuş olan kişinin evlenme talebi: Türk Meden Kanunu madde 124, evlenmek için en az 17 yaşını doldurmuş olmak gerekir dedikten sonra bir istinas getirerek, olağanüstü bir durumun ve pek önemli bir sebebin varlığı halinde 16 yaşını doldurmuş kişinin hakim kararı ile evlenebileceğini düzenlemiştir. Yasa, olağanüstü durumun ya da pek önemli sebebin ne olduklarını açıklamamış, bunun değerlendirmesini hakime bırakmıştır. Bu dayanakla açılacak davada yasa hakimin, davacının anne babasının ya da varsa vasisinin dinlenmesi gerektiğini belirtmiştir. Eğer bu kişiler dinlenmemişse, neden dinlenmedikleri kararda belirtilmelidir. Evlenmeyi talep eden kişinin fiziksel olarak evlenmeye elverişli olduğu gibi sebeplerle dava kabul edilmez.
2. 17 yaşını doldurmuş ya da kısıtlı olan kişinin evlenmesine yasal temsilcisinin izin vermemesi halinde: TMK madde 126 ve 127’de küçük ya da kısıtlının evlenebilmesi için yasal temsilcisinin bu evliliğe izin vermesinin şart olduğunu belirlemiştir. Küçükten kasıt burada 17 yaşını doldurmuş ancak 18 yaşını doldurmamış kişidir. Zira madde 124/1, 17 yaşını doldurmayan kişinin evlenmesine izin vermemektedir(16 yaşını dolduran kişi ile ilgili özel düzenleme hariç). 18 yaşını dolduran ise zaten izin almak zorunda değildir. 17 yaşını dolduran ya da kısıtlı olan kişinin evlenebilmesi için yasal temsilcisinin iznine ihtiyaç duyduğunu belirtmiştik. Eğer yasal temsilci izin vermezse ne olacağına dair TMk madde 128 düzenlenmiştir. Bu maddeye göre eğer yasal temsilcinin izin vermemesi haklı bir sebebe dayanmıyorsa, hakim yasal temsilciyi dinleyerek küçük ya da kısıtlının evlenmesine izin verebilir. Bu davada dava tarihinde 16 yaşın doldurulmuş olması gereklidir.

Görüleceği üzere evlenmeye izin davası açılabilmesi için iki seçenekten birinin olayda mevcut olması gereklidir. Örneğin, şartlar ve sebepler ne olursa olsun 15 yaşındaki birinin evlenmesi için dava açmak sonuç doğurmaz ve dava reddedilir. Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise, evlenmeye izin davasının yaş ve kısıtlılıkla ilgili olmasıdır. Eğer evlenme engeli başka bir nedenle ortaya çıkmış ise hakimin evlenmeye izin vermesi söz konusu olmayacaktır.

16 yaşın doldurulmuş olması halinde aranan olağanüstü durum ve pek önemli sebebin ne olduğu yargı kararları ile ortaya çıkmaktadır. Başkaları tarafından bakılıyor olmak, hamilelik gibi sebepler yeterli görülürken, evlenmek isteyen kişilerin beraber yaşıyor olmaları yeterli görülmemektedir.