TCK 27 – Sınırın Aşılması

Ceza sorumluluğunu kaldıran veya azaltan nedenler, Türk Ceza Kanunu madde 24 ve devamında düzenlenmiştir. İlgili maddelere göre, suçun unsurları mevcut olsa bile eğer ceza sorumluluğunu ortadan kaldıran bir neden varsa, artık faile ceza verilemeyecektir. Örneğin meşru savunma halinde aslında ceza kanunu uyarınca cezalandırılması gereken bir fiili fail, bilerek ve isteyerek gerçekleştirmiştir. Ancak TCK 25/1’de meşru savunmanın ceza sorumluluğunu ortadan kaldıran bir hal olarak belirlenmesi nedeniyle fail ceza almayacaktır.

Ceza sorumluluğunu ortadan kaldıran sebeplerin var olduğu olaylarda fiil her zaman, olması gerektiği haliyle sonuçlanmaz. Örneğin cinsel saldırı anında kişi kurtulma amacıyla saldırgana ateş ederken, saldırganın ölmesine sebep olabilir. Saldırıyı defetmeye yönelik fiile ceza vermeyen kanun, defetmenin gerektirmediği aşırıya kaçma durumunda ortaya çıkacak sonucu TCK 27’de, sınırın aşılması olarak düzenlemiştir.

TCK 27’e göre sınırın aşılması, ceza sorumluluğunu ortadan kaldıran nedenlere konu olaylarda gösterilen davranışın, kast olmaksızın, olması gerekenden daha şiddetli gerçekleştirilmesi halidir. Yani defetmeyi sağlayacak fiilden fazlasının gösterilmesidir. Madde öncelikle genel durumu, ikinci fıkrada ise meşru savunmaya ilişkin özel durumu düzenlemiştir.

TCK madde 27/1’e göre, haksız saldırıyı defetme amacıyla kast olmaksızın işlenen bir fiilin mevcudiyet halinde, ceza yasalarında bu fiilin taksirle işlenebileceğinin kabul edilip edilmediğine bakılacaktır. Eğer fiil, taksirle işlendiğinde de cezalandırılıyorsa, sınırın aşılmasına sebep olan bu fiil cezalandırılıcaktır. Ancak ceza miktarı belirlenirken, taksirle işlenmesi halinde verilecek ceza baz alınacak ve bu miktarın altıda birinden üçte birine kadar indirim uygulanacaktır. Eğer fiilin taksirle işlenmesi halinde bir ceza verilmiyorsa veya taksirle ilgili bir düzenleme yoksa, sınırın aşılması halinde ceza verilmeyecektir.

TCK 27/2 ise meşru savunmadaki sınırın aşılmasını özel olarak düzenlemiştir. Fıkraya göre, meşru savunmada bulunan kişi, heyecan, korku veya telaştan kaynaklanan nitelikte bir fiilde bulunmuşsa, faile ceza verilemeyecektir.

Sınırın aşılmasının cezada indirim ya da cezasızlığa sebep olma nedeni, failin içinde bulunduğu durumdur. Zira parkta oturan bir kişinin ruh hali ile cinsel taciz tehdidi altında olan bir kişinin ruh hali aynı değildir. İkisinden de aynı davranışta bulunmasını, aynı soğukkanlılığı göstermesini beklemek mümkün değildir. Her olay için ayrı ayrı değerlendirme yapılmalıdır. Eğer ölçülü olmayan araçlar kullanılmış ya da saldırı etkisiz hale getirildiği halde tepki göstermekte ısrar edilmişse, sınırın aşılması gündeme gelecektir.

TCK 27

Sınırın aşılması
Madde 27- (1) Ceza sorumluluğunu kaldıran nedenlerde sınırın kast olmaksızın aşılması halinde, fiil taksirle işlendiğinde de cezalandırılıyorsa, taksirli suç için kanunda yazılı cezanın altıda birinden üçte birine kadarı indirilerek hükmolunur.
(2) Meşru savunmada sınırın aşılması mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaştan ileri gelmiş ise faile cezaverilmez.

TCK 27 Emsal Yargıtay Kararları

“Sanığın sağ bileğinde meydana gelen yaralanma dikkate alındığında sert bir cisimle vurulduğunun sabit olduğu, Jandarma Kriminal Raporu ve Adli Tıp Balistik Raporuna göre silahın yere düşmesi sonucunda veya silaha bir cisimle vurmak suretiyle patlamayacağının ve ayrıca silahın patlaması için tetiğe horozu kurulu iken 2 kg, horozu kuru değil iken 4,8 kg basınç kuvveti uygulanması ve tetiğe basmadan silahın patlamasının mümkün olmadığı, bu haliyle maddi deliller ışığında, görevini ifa eden, silah kullanmaya ehil olan sanığın, kast olmaksızın kanun emrini yerine getirirken koluna vurulması üzerine TCK’nin 27/1. maddesi anlamında sınırı aştığı ancak bu halde eyleminin taksirle öldürme suçunu oluşturacağı kanaatiyle sanığın TCK’nin 85/1. maddesi gereğince cezaladırılmasına karar verilmesi gerektiği halde…” Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2019/1210 E. 2020/1439 K. 24.6.2020

“Hırsızlık yaptıkları anlaşılan ve haklarında hırsızlık suçundan da yargılanan katılan ve arkadaşı …’in olay sırasında görevli polis memurlarının dur ihtarına uymayarak kaçtıkları, silah kullanma konusunda eğitim almış bulunan sanığın kaçan failleri yakalamak amacıyla içinde oldukları aracı durdurmak için tekerlerine ateş etme imkanı bulunmasına rağmen, kendisinin de yaralanması sebebiyle heyecanlanarak meşru savunma sınırını kasıt olmaksızın aşarak aracın içine doğru ateş ettiği ve katılanı yaraladığı anlaşıldığından, TCK’nin 27/1. maddesi delaletiyle 89/1-3, 62. maddelerine göre cezalandırılması yerine delillerin takdirinde yanılgıya düşülerek, olası kasıtla yaralama suçundan yazılı şekilde hüküm kurulması…” Yargıtay 3. Ceza Dairesi 2016/3004 E. 2016/19864 K. 1.12.2016

“Sanık A.A. ve maktulün olay gecesi alkol alarak sohbet ettikleri sırada sebebi belli olmayacak şekilde aralarında çıkan tartışma sırasında, maktulün tabancasını çekip sanığa ateş ederek sağ kol ve sol göğüs cilt altından yaraladığı, yaralanıp yere düşen sanığın da kendi üstündeki silahını çekip maktule doğru 6 el ateş ederek maktulü öldürmesiyle sonuçlanan olayda; sanığın kendine yönelik saldırıya karşı savunmada bulunurken daha az bir atışla yetinmesi yerine, çok sayıda ateş ederek savunma sınırını kastı olmaksızın aşması nedeniyle 5237 sayılı Yasanın 27/1, 22/3. maddesi delaletiyle 85. maddesinden mahkûmiyeti yerine, yazılı şekilde hüküm kurulması…” Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2006/5834 E. 2007/4280 K. 30.5.2007

“…sanığın kendisine yönelik cinsel saldırıyı defetmek maksadıyla elindeki bıçağı rastgele salladığı ve maktüle isabet eden darbelerden sadece birinin öldürücü nitelikte bulunduğu, sanığın mazur görülebilecek bir heyecan, korku ve telaş nedeniyle meşru savunmada sınırı aştığı anlaşıldığı halde; sanık hakkında 5237 sayılı TCK’nın 27/2. maddesinin tatbiki yerine…” Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2007/6072 E. 2008/5146 K. 18.6.2008