Boşanma vekaletnamesi ile kişi boşanma davasını avukat aracılığı ile takip edebilecektir. Özel vekaletname usulüne tabi bu düzenlemede vekalet verenin fotoğrafının bulunması zorunludur. Konuda, boşanma vekaletnamesinin ne olduğu, nasıl düzenleneceği, şartları ve içeriğinde bulunması gereken metin hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.
Vekaletname, bir kimsenin(müvekkil) başka bir kimseye(avukata) verdiği temsil yetkisinin ne olduğu ile kapsamını açıklayan, noter tarafından düzenlenmiş belgedir. Vekaletname ile vekalet sözleşmesini birbirine karıştırmamak gerekir. Vekaletnamede tek tarafın irade açıklaması söz konusu iken vekalet sözleşmesinde iki taraflı bir işlem bulunmaktadır. Vekalet sözleşmesi kaynağını Türk Borçlar Kanunu madde 502-504’ten alır. Vekalet sözleşmesi yasanın tanımına uygun olarak vekilin, vekalet verenin bir işini görmeyi veya işlemini yapmayı üstlendiği sözleşmedir. Vekaletname düzenlenmesinde ise kişi(müvekkil) davasının açılması ya da takip edilmesi için yetki vermektedir.
Konumuz kapsamında olan ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 71-83 arasında düzenlenen dava vekaletnameleri ikiye ayrılır:
Genel dava vekaletnamesi, müvekkilin evvelden açtığı ya da ona karşı açılmış bir davasını veya açılacak davaların avukat tarafından takibi için düzenlenen belgedir. Genel vekaletnamede düzenleme şu şekilde başlar:
Leh ve aleyhime açılmış ya da açılacak bilumum dava ve takiplerden dolayı ….beni temsile….
Görüleceği üzere genel vekaletnamede tüm davalar ve takiplerde temsilcilik söz konusudur. Ancak genel vekaletname ile verilen bu yetki, özel vekaletname gerektiren dava ve işlerde kullanılamayacaktır.
Özel dava vekaletnamesi de ise belirli bir dava ya da davaların takibi için verilir ve sadece bu davalarda kullanılabilir. Örneğin boşanma davası vekaletnamesi bunlardan biridir.
Boşanma davası, özel vekaletname düzenlenmesini gerektiren bir dava türüdür. “Davaya vekâlette özel yetki verilmesini gerektiren hâller” başlıklı HMK madde 74, “… hangileri hakkında yetki verildiği açıklanmadıkça kişiye sıkı sıkıya bağlı haklarla ilgili davaları açamaz ve takip edemez.“, demektedir. Boşanma, kişiye sıkıya sıkıya bağlı bir haktır. Dolayısıyla boşanma davasının avukat tarafından açılabilmesi ya da takip edilebilmesi için avukata verilecek vekaletnamede boşanmaya ilişkin özel yetki verilmelidir.
Avukata verilecek ve boşanma davasının açılması ya da takibi özel yetkisini içeren vekaletnamede mutlaka vekalet verenin fotoğrafı bulunmalıdır. 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nun 80’inci maddesinin göndermesiyle Noterlik Kanunu Yönetmeliği madde 93’te fotoğraf yapıştırılması gerekli noterlik işlemleri sıralanmıştır. Bu işlemlerden birisi de boşanma davası için düzenlenecek vekaletnamelerdir. Türk vatandaşı olup olmasına bakılmaksızın boşanma davası vekaletnamesi verecek herkesin fotoğrafı boşanma vekaletnamesinde yer almalıdır.
Ahzu kabz, teslim alma anlamındadır. Davaya vekaletin kanuni kapsamını belirleyen HMK madde 73 “… vekilin davanın takibi için gereken bütün işlemleri yapmasına, hükmün yerine getirilmesine, yargılama giderlerinin tahsili ile buna ilişkin makbuz vermesine ve bu işlemlerin tamamının kendisine karşı da yapılabilmesine ilişkin yetkiyi kapsar.“, demek suretiyle avukatın ahzu kabz yetkisinin temelde var olduğunu ortaya koymaktadır. Buna göre boşanma vekaletnamesinde ahzu kabz yetkisi bulunmasa dahi vekilin bu yetkisi mevcuttur. Bu yetkinin olmaması için vekaletnamede düzenleme yapılmış olması ve yetkinin verilmediği açıkça belirtilmiş olmalıdır.
Boşanma vekaletnamesi de diğer vekaletnameler gibi noter tarafından düzenlenmektedir. Notere başvuru yapılırken, boşanma davası için vekaletname alınacağı belirtilerek avukatın bilgilerinin söylenmesi yeterlidir. Vekaletname içeriğinde şu metnin geçmesi yeterlidir:
Gerek eşim …… T.C. kimlik numaralı …..’nin benim aleyhime açtığı veya açacağı, gerekse benim eşim aleyhine açtığım ve açacağım boşanma ve ayrılık davalarından ….
Ancak boşanma dışındaki davalar için de yetki verilmek isteniyorsa, bu metinden sonra:
… bu dava ile ilgili ya da ilgisiz diğer dava ve takiplerden dolayı….
yer alması gerekecektir.
Bu metinler dışındaki yetkiler belirttiğimiz üzere matbu halde noterliklerde ve konsolosluklarda bulunmaktadır.
Boşanma davası vekaletnamesi düzenletmek için şu bilgi ve belgelerin notere verilmesi gereklidir:
Avukatın bilgileri sistemden sorgulanmaktadır ancak notere gitmeden önce avukatın adres, telefon numarası, bağlı olduğu baro ve sicil numarasının öğrenilmesi faydalı olabilecektir. Bazı konsolosluklarda avukatın vergi dairesinin gerektiği de söylenmektedir. Sorun yaşamamak için bu bilgiyi edinmekte de fayda vardır.
Anlaşmalı boşanma davası için de yukarıda belirtilen bilgiler geçerlidir. Anlaşmalı boşanma için de fotoğraflı ve özel vekaletname düzenletilmelidir.
Vekaletnamesiz dava açılamaz ancak gecikmesinde sakınca bulunan hallerde avukata vekaletnamesini getirmek için süre verebilir. Bunun yerine getirilmemesi ya da asilin işlemleri kabul ettiğini beyan etmemesi halinde dava açılmamış veya gerçekleştirilen işlemler yapılmamış sayılır.